Šta su serijski brojevi za datume i vreme u Microsoft Excel-u i zašto postoje?

U Microsoft Excel-u, ako označite ćelije koje sadrže datum ili vreme i primenite opšti (General) brojčani format, dobićete naizgled nasumične brojeve. 

Datumi i vreme se u Excel-u čuvaju kao serijski brojevi

Međutim, ti brojevi nisu nasumični — u pitanju su sekvencijalni serijski brojevi koji služe određenoj svrsi.

U Excel-u možete formatirati ćeliju kao datum ili vreme. Na primer, ćelija može biti formatirana kao datum. Excel prepoznaje datume unete na različite načine, kao što su:

• sa crticama (npr. 2024-12-16 ili 16-Dec-2024)
• sa kosim crticama (2024/12/16 ili 24/12/16)
• sa razmacima i zarezima (Dec 16, 2024)

Ali, ako koristite tačku za razdvajanje godine, meseca i dana (npr. 16.12.2024), Excel to tumači kao tekst, a ne kao datum.

Vrednost u ćeliji može biti formatirana kao vreme. Vreme se unosi kao sati i minuti razdvojeni dvotačkom (npr. 10:00), a možete uključiti i sekunde (npr. 10:00:00). Za prikaz sa AM/PM, samo dodajte razmak i upišite AM ili PM (npr. 10 AM). Podrazumevani format datuma, vremena i valuta zavisi od regionalnih podešavanja sistema, koja možete promeniti u Windows-u 11. Ispod površine, ćelije koje prikazuju datum ili vreme zapravo sadrže serijske brojeve. Da biste ih videli, označite ćelije i kliknite na opciju General u grupi Number na traci Home.

• Serijski brojevi za datume su celobrojni
• Serijski brojevi za vreme su decimalni, jer vreme predstavlja deo dana

Na primer, ako unesete 2024-12-16 10:00:00, serijski broj sadrži ceo broj za datum i decimalu za vreme.

Kako Excel generiše serijske brojeve za datume i vreme

U svim savremenim verzijama Excel-a, serijski brojevi za datume počinju od 1. januara 1900. godine, koji ima vrednost 1. Svaki sledeći dan povećava broj za 1.

Na primer:

• 31. januar 1900. ima serijski broj 31
• Excel takođe uključuje nepostojeći datum 29. februar 1900, što stvara pomeranje za 1 dan u numeraciji — bitno samo ako radite sa datumima iz prvog kvartala 1900. godine

Excel ne podržava datume pre 1. januara 1900, tako da se ti datumi ne mogu koristiti u proračunima.

Mac verzija Excel-a koristi drugi sistem — tamo serijsko brojanje počinje 1. januara 1904. Radi kompatibilnosti, možete promeniti sistem brojanja datuma:

• Windows: File > Options > Advanced
• Mac: Excel Menu > Preferences > Formulas and Lists

Za vreme:

• 00:00 (ponoć) ima vrednost 0
• Svaki minut dodaje se kao 1/1440, jer dan ima 1440 minuta
• Na primer, 01:00 ima serijski broj 0.0416666666666667 (60/1440)

Kako koristiti serijske brojeve za datume i vreme u proračunima

Primer 1: Razlika između dva datuma

Na primer, želite da izračunate broj dana između 1. januara i 31. marta 2025. godine.

U ćeliji D2, upišite:

=C2-B2

Ćeliju formatirajte kao broj, ne kao datum.

Napomena: Početni datum se ne uključuje u rezultat.

Primer 2: Dodavanje dana na datum

Želite da dodate 60 dana na 1. januar 2025. U ćeliji C2 upišite:

=B2+D2

Formatirajte ćeliju kao datum.

Primer 3: Oduzimanje dana od datuma

Na primer, da biste izračunali koji je datum bio 35 dana pre 1. jula 2025., u ćeliji B2 upišite:

=C2-D2

Formatirajte kao datum.

Primer 4: Razlika između dva vremena istog dana

Za izračunavanje razlike između 07:12:45 AM i 10:14:57 AM, u ćeliji D2 upišite:

=C2-B2

Formatirajte ćeliju kao vreme (da prikazuje samo sate, minute i sekunde). Pritiskom na Ctrl+1 otvorite dijalog Format Cells i izaberite odgovarajući format.

Primer 5: Dodavanje sati i minuta vremenu

Dodajte 12,5 sati na 7 PM:

=B2+D2

Pošto serijski broj premašuje 1 (što označava sledeći dan), a ćelija je formatirana samo za prikaz vremena, prikazuje se samo decimalni deo (vreme sledećeg dana).

Primer 6: Oduzimanje sati i minuta od vremena

Ako pokušate da oduzmete više sati nego što ima do ponoći, Excel ne može da prikaže negativno vreme, pa dobijate #######.

Rešenje je korišćenje datum-vreme vrednosti (vidi primer 7).

Na primer, za oduzimanje 5 sati, 30 minuta i 20 sekundi od 9 AM:

=C2-D2

Primer 7: Proračuni sa datum-vreme vrednostima

Računate razliku između 7 AM 12. decembra 2023. i 9 AM 31. januara 2024.:

U ćeliji D2:

=C2-B2

Da biste dobili broj celih dana, u ćeliji E2 upišite:

=INT(D2)

Za dobijanje sati iz decimalnog dela, u ćeliji F2 upišite:

=SUM(MOD(D2,1)*24)

Dodatne funkcije za rad sa datumima i vremenom

Excel takođe nudi posebne funkcije kao što su:

• DATEDIF() – razlika između dva datuma
• NETWORKDAYS() – broj radnih dana između dva datuma

Ove funkcije mogu dodatno pojednostaviti rad sa datumima i vremenima.

Izvor: Howtogeek