Muhamed Latić (The Last Location – Sarajevo) o muzici i računarima
The Last Location je pop progressive rock band iz Sarajeva. Osnivanju ga 2005 godine braća blizanci Ahmed (bass gitara) i Muhamed Latić (gitara). Pored braće Latić, band čine Edin Mucić (klavijature) i Danijal Bajraktarević (bubnjevi).
2006 godine objavljuju svoj prvi album sa 12 numera koji momci iz benda sami potpisuju. Prvi album (The Last Location), objavljen na engleskom jeziku, potpuno osvežava tadašnju muzičku scenu na Balkanu. Nakon prvog albuma kontinuirano sviraju po celom regionu i šire svoj fan base. Pesma „Gone with the tide“ tri nedelje zauzima prvo mesto na regionalnoj top listi. 2008 godine The Last Location predstavlja Bosnu i Hercegovinu na internacionalnom festivalu Bijenale mladih umetnika Evrope i Mediterana u Bariju (Italija). Nakon koncerata u Italiji objavljuju single „You lied to me“ na MTV Italia i bude interesovanje šire evropske publike. Iste godine na MTV Adria objavljuju single „To You I belong“ i nameću se kao jedan od najprespektivinjih bendova regiona što i dokazuju učešćem na regionalnom TV show-u „Rat Bendova“ 2009 godine na kojem se predstavljaju mladi bendovi (300 bendova) sa prostora zemalja bivše Jugoslavije. The Last Location dolazi do finalnih emisija. 2010 godine band objavljue svoji drugi album EP koji producira dva puta grammy nominovani producent Carmen Rizzo (Los Angeles, USA) poznat po saradnji sa Coldplay, Seal Alanis Morissette, kao i mnogim drugima. Band nastavlja aktivno da svira live po celom regionu i deli binu sa velikim imenima regionalne muzičke scene kao sto su Divlje Jagode i drugi. 2012 singl „Zaboravi“ potvrđuje kvalitet benda i pokazuje progres koji bend nezaustavljivo ima. 2013 godine band svira turneju po Balkanu, a početkom 2014 počinju raditi na četvrtom materijalu i sviraju letnju turneju po regionu, a takođe nastupaju na internacionalnim festivalima po Evropi. Momci iz benda The Last Location su za pjesmu “Ti odlaziš” dobili nagradu fondacije Kovač iz Beograda za najoriginalniju kompoziciju na Festivalu Omladina u Subotici (Srbija) održanom krajem 2014 godine. U spotu se pojavljuje jedna od najuspješnijih bh. manekenki Sarah Čerkez.
“Dugo smo radili na ovom materijalu i ovom pjesmom zapravo najavljujemo naš album. Single predstavlja svojevrsni novi zvuk kojem smo težili u kreativnom procesu i odrednica je našeg novog albuma. Zahvaljujemo se Sarah što nam je uljepšala video, jer zasigurno je jedan od najljepših i najuspješnijih modela koje Bosna i Hercegovina ima. Nadamo se da ćete uživati u pjesmi”, izjavili su članovi benda. Nedavno su momci iz benda The Last Location dobili ugovor za novi album iz Istanbula koji izlazi pocetkom 2016-te godine . U narednom period bend se sprema za koncerte u Italiji, tačnije u Genovi i Milanu gdje počinju svoju evropsku promotivnu turneju u sklopu koje ćemo ih uskoro imati priliku čuti i u našem regionu.
I – Umetnost vs. šund
Da li je pojavom kompjutera došlo do ekspanzije loših muzičara koji su koristili programe i semplove za snimanje svoje ionako minimalističke i prizemne muzike?
Zasigurno smatram da je digitalizacijom i tehnološkim napretkom došlo do hiperprodukcije koja generalno je u drugi plan stavila kvalitet stvaranja. Istovremeno oni koji su bili kreativni i znali na pravi način iskoristiti tehnologiju su pomjerali granice i stvarali visoko kvalitetnu umjetnost.
Da li je kompjuter ubio umetnički izraz u muzici i pojavom nabeđenih muzičara doneo šund na muzičko tržište?
Kompjuter je malo demistificirao proces vježbe instrumenata i na taj način usavršavanja umjeća, ali ne smatram da je ubio muzički izraz, čak šta više stvorio je novi.
II – Analogno vs. digitalno
Da li kao muzičar možeš da čuješ razliku između analognog i digitalnog zvuka i da li misliš da tvoji slušaoci mogu isto da primete, posebno mlađi koji nisu imali prilike da slušaju ploče i trake?
Mogu da čujem, jer prosto digatalni i analogni zvuk stvaraju atmosferu karaktesrističnu za svaki od tih zvukova. Ja zvuk čujem po atmosferi koju mi stvara, tako da mislim da i moji slušaoci čuju i prepoznaju tu atmosferu.
Koje su po tebi prednosti digitalnog zvuka u odnosu na analogni, ukoliko ih i ima, i da li misliš da je digitalan zapis muzike doneo boljitak u toj umetnosti?
Digitalni zapis zvuka je donio efikasnost i brzinu. Danas mnogo brže snimiite i obajvite vašu muziku.
III – Snimanje na traku vs. snimanje na kompjuter
Da li misliš da se pojavom programa za snimanje muzike smanjila potražnja “dobrih” muzičara, s obzirom da je tako lako odsvirati i ponoviti ono što se pogreši, i da li misliš da sada svako može da bude studijski muzičar, bez obzira da li je kvalitetan instrumentalista (počevši od bubnjara svi instrumentalisti polako postaju višak) ili još gore vokal (danas svako može da peva)?
Mnogo sam vremena proveo u studiju sa raznim muzičarima i mislim da nema tog procesa ili tehnologije koja može zamjeniti dobrog studijskog muzičara. Proces snimanja i muzičara koji snimaju, onih pravih i dobrih je poseban proces koji se zapravo otkriva tek u onim finalnim fazama. Na kraju krajeva sve to treba uživo odsvirati, kad se radi o organskoj muzici, tako da mislim da su ti prirodni procesi i dobri studijski muzičari i dalje najbitinja stvaka snimanja muzike, bez obzira na tehnologiju. Dobri bubnjari su sve zapravo više potrebni jer se taj prirodni groove se ne može nadomjestiti. Ista je stvar sa vokalima, s tim da su novi procesi i reality shows demistificirali proces i razvoj pravog vokala. Zato svako može da pjeva ali malo ko da bude pravi pjevač.
Koliko je moguće napraviti dobar snimak muzike kod kuće na računaru, ukoliko se setimo kakvi su se sve instrumenti, sprave, prostorije pa i sami muzičari nekada koristili za isto?
Na privatnom računaru može se napraviti solidan snimak, ali ipak mislm da nije suficijentan i da snimanja u velikim studijima imaju prednost. Naravno, govorim o žanrovima i muzici koji su organiski, a svakako da se su se evolucijom tehnologije stvorili novi muzički žanrovi kojima su osnov digitalne platforme i kompjuteri. Nekad se pitam kako bi Jimi Hendrx svirao i kako bi on svoj izraz umjetnički uktorio danas sa svim mogućim dostupnim tehnologijama ali siguro bi uzeo maksimum iz njih, kao što je to svojevremeno i radio služeći se svim raspoloživim sredstvima u to vrijeme da svoj umjetnički izraz predstavi najbolje sto može. Mislim da svi trebamo da radimo to danas. Da stavramo muziku našeg vremena.
IV – Sviranje vs. programiranje
Da li je elektronska muzika stvarno muzika, da li ona kao takva zapostavlja osnovnu karakteristiku te umetnosti koju upravo donosi svaki instrumentalista po svom osećaju, daru, sluhu pa na kraju i decenijama vežbe, učenja i živog izvođenja?
Kao što sam ranije spomenuo, to su novi žanrovi stvorneni kompjuterima i tehnologijom koji imaju svoju publiku. Ne smatram to devijacijom u muzičkoj umjetnosti nego mislim da se trebaju praviti svojevrsne simbioze “starog načina“ stvaranja muzike sa novim.
Koliko kompjuter može da zameni čoveka u muzici, da li uopšte “običan” slušalac može da primeti koji je instrument na snimku uživo odsvira, a koji “otkucan” na tastaturi računara?
Pa opet to proizvodi čovjek, tako da ne može nikakava digitalizcija i kompjuter da zamjeni ljudska osjećanja koja svaki muzičar, kojeg god žanra integriše u svoju muziku.
V – Nosač zvuka vs. youtube
Koliko je internet obezvredio cenu muzike i da li misliš da će autorska prava ikada biti ono što su nekad bila?
Danas autorska prava sve manje imaju značaj i teško je upoće staviti to pod zakonske regulative. Danas je na cijeni muzika koja se svira (stvara) uživo, dakle live acts su glavni generator muzičke industrije.
Da li je “youtube” publika isto kao i hiljade ljudi na koncertu, da li oni nose istu težinu sa svojom kritikom posle odslušanih nekoliko minuta tvog rada u odnosu na ljude koji te slušaju par sati na koncertu i osećaju tvoju energiju?
Smatram da je to neuporedivo, youtube je prosto medij i sredstvo promocije svoga rada, ali prava interakcije se stvara na živim koncertima i to nema altrenativu.
VI – Plakati i mediji vs. društvene mreže
Da li danas uspešna reklamna kampanja može da se uradi bez plakata i štampanih medija?
Može jer je realnost na nekom nerealnom mjestu, cyber svijetu, tu su plakati i mediji.
Da li reklama na društvenim mrežama garantuje tačan odziv one slušalačke publike koja je klikom na Going rekla da će prisustvivati koncertu?
Ma ne, to je prosto simpatično da se gleda da li je neko potvrdio dolazak na fb eventu. To se zna onog momenta kada se karte prodaju ili ne.
VII – Borba za RnR
Da li je bend trenutno aktivan i šta nam novo sprema?
Mi smo konstantno aktivni, mnogo radimo, snimamo, sviramo i to je suština onoga čime se bavimo. Mnogo je uzbudljivo i veselimo se novim susretima na koncertima.
Predrag Jovanović
Računajte na računare
