RNIDS: Nova slova u imenima domena

Od danas, 10. decembra .RS domen više vredi – zahvaljujući IDN (Internationalized Domain Name) standardu, u imenima domena mogu da se koriste slova č, ć, đ, š, ž… i mnoga druga.

Naš narod kaže “Vrediš onoliko koliko jezika govoriš”, a naš .RS domen će od 10. decembra “govoriti” čak 13 jezika, podržanih specifičnim slovima iz pripadajućih pisama. Pored slova iz srpskog, nazivi .RS domena će moći da sadrže i slova iz albanskog, bošnjačkog, hrvatskog, češkog, nemačkog, mađarskog, crnogorskog, poljskog, rumunskog, slovačkog, slovenačkog i vlaškog jezika. Time se i naš .RS domen priključuje velikoj svetskoj porodici IDN domena, u okviru kojih je trenutno registrovano oko 7,5 miliona IDN naziva.

Nazivi koji sadrže bilo koje slovo više u odnosu na engleski alfabet (tj. ASCII kod), nazivaju se IDN (Internationalized Domain Name), a danas ,10. decembra 2018. godine u 12:00 počinje početni period registracije IDN naziva u okviru .RS domena.

Šta donosi IDN?

Višejezičnost na Internetu je globalno opredeljenje. IDN se kao internet pojam pojavio još 1996, da bi 2000. bila omogućena registracija IDN naziva u okviru .COM i .NET domena. Već sledeće godine su i nacionalni domeni najvišeg nivoa počeli sa registracijom IDN naziva, a prvi među njima je bio japanski .JP domen. Godine 2003. ICANN, organizacija koja upravlja globalnom strukturom Interneta, usvaja IDN standard, a te iste godine, na 32. sednici Generalne skupštine UNESCO-a u Parizu, usvojena je preporuka kojom se, između ostalog, sugeriše promocija i ravnopravno korišćenja različitih jezika i pisama na Internetu. Te 2003. godine su prvi evropski nacionalni registri, poljski i švedski, omogućili registraciju IDN naziva domena. Godine 2004. to su učinili i austrijski, švajcarski, nemački, danski, mađarski, islandski, italijanski, letonski i norveški registri. Tako je Internet ušao u svoju višejezičku fazu.

Činjenica je da svaki narod teži da na Internetu koristi svoje nacionalno pismo, i to ne samo u okviru sadržaja, već i u okviru naziva domena. Prateći svetske trendove, RNIDS je još 2012. omogućio registraciju ćiriličkih naziva u okviru .SRB domena, a sada će u okviru naziva .RS domena omogućiti upotrebu šireg skupa latiničkih slova koja se koriste u Republici Srbiji.

Početna faza

U početnom periodu registracije pravo da registruju IDN domen će imati samo registranti postojećih .RS domena. Njima će biti omogućena registracija novog IDN naziva .RS domena koji na određenim pozicijama umesto ASCII slova ima odgovarajuća “IDN slova” koja ranije nisu bila na raspolaganju (npr. “č” ili “ć” umesto “c”, “š” umesto “s” itd). Svi koji u ovom periodu registruju novi .RS domen, po osnovu tog domena će imati pravo da registruju odgovarajući .RS IDN domen. Bilo da je .RS domen registrovan pre ili posle 10. decembra, .RS IDN domen se registruje kod ovlašćenog registra kod koga je već registrovan odgovarajući .RS domen.

RNIDS-ove nadoknade za registraciju .RS IDN domena biće iste kao i nadoknade za registraciju odgovarajućih .RS domena, u svim domenskim prostorima, dakle .RS, .CO.RS, .ORG.RS, .EDU.RS i .IN.RS. Detaljnije informacije o proceduri registracije IDN naziva .RS domena potražite na sajtu viševredi.rs.

Autor: Predrag Milićević